Η ερμηνεία της Κυριακής προσευχής

Μία από τις βάσεις της Ορθοδόξου Πίστεως, κι η πλέον καταλυτική θα έλεγα, είναι η λεγομένη "Κυριακή προσευχή". Ονομάζεται δε "Κυριακή", για τον λόγο ότι εδόθη από τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό. Ουσιαστικά, από την λέξη "Κύριος" παράγεται το "Κυριακή". Αυτός είναι κι ο λόγος που θα πρέπει να γράφεται πάντα με το "Κ" κεφαλαίο κι όχι πεζό.

Οι περισσότεροι, λέμε την Κυριακή προσευχή... "παπαγαλία", χωρίς να εμβαθύνουμε στο νόημά της. Όταν όμως μπούμε στη διαδικασία της ανάλυσης της προσευχής αυτής, θα διαπιστώσουμε ότι διατυπώνει όλο το δόγμα της εν Χριστώ πίστεως απόλυτα και συνοπτικά.

Ας δούμε πρώτα το πρωτότυπο κείμενο, όπως αυτό μας δίδεται από τον Απόστολο κι Ευαγγελιστή Ματθαίο, στο 6ο κεφάλαιο, στίχοι 9 έως 13 του Ευαγγελίου του:

"Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου, ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου, γενηθήτω τὸ θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς. Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον· καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν· καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ, ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. Αμήν."

Στη λειτουργική της απόδοση, έχει προστεθεί η φράση: "του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων", αμέσως μετά το" ότι Σού έστιν η Βασιλεία". Θα δούμε παρακάτω γιατί συνέβη αυτό.

Ας ξεκινήσουμε να αναλύσουμε κομμάτι - κομμάτι την Κυριακή προσευχή:

Πάτερ ημών:  Η προσευχή ξεκινάει με επίκληση στον Θεό. Αλλά όχι με μία οποιαδήποτε επίκληση. Ο Θεός αποκαλείται "Πατέρας μας". Δεν είναι μία τυχαία επιλογή της λέξης. Προσδιορίζει αφ' ενός τον Δημιουργό κι αφ' ετέρου τη σχέση που έχει ο άνθρωπος με τον Θεό. Όπως ο άνθρωπος πατέρας γεννά (ο άνδρας γεννά, η δε γυναίκα κυοφορεί και τίκτει) γίνεται η γενεσιουργός αιτία της δημιουργίας μιας νέας ζωής (έμβρυο), έτσι κι ο Θεός αποτελεί την γενεσιουργό αιτία πάντων των ανθρώπων. Με την λέξη "Πάτερ" επίσης, καταδεικνύεται ότι ο Θεός διακατέχεται από πατρική στοργή απέναντι στα δημιουργήματά Του.

Αυτό έρχεται να ανατρέψει πολλά. Αρχικά, το πρώτο που ανατρέπει, είναι την έννοια του "τιμωρού Θεού" που είχε αναπτυχθεί προ της ελεύσεως του Ιησού. Κι ενώ στην "Παλαιά Διαθήκη" είχαμε έναν Θεό "σκληρό" κι "αδυσώπητο" όπου το έλεός Του κι η συγχώρεσή Του ερχόταν μετά από κοπιαστικό αγώνα και πολλές θυσίες (βλ. Αβραάμ, Δαυίδ κλπ), έναν Θεό που έριχνε θανατικό, φωτιά και θειάφι στους αμαρτωλούς και τους εχθρούς Του, πλέον βλέπουμε τον Θεό να γίνεται στοργικός και με κατανόηση. Κι εδώ είναι που πρέπει να δώσουμε λίγη προσοχή. Δεν υπάρχει κάποια μεταστροφή στην συμπεριφορά του Θεού. Ανέκαθεν ο Θεός ήταν φιλάνθρωπος, φιλεύσπλαχνος, συγχωρετικός, Ελεήμων και στοργικός. Δεν άλλαξε κάτι από την πλευρά Του. Αυτό που άλλαξε, ήταν η δική μας πλευρά. Στην Παλαιά Διαθήκη, ο άνθρωπος βρισκόταν στα πρώτα στάδια της ύπαρξής του. Ήταν, θα λέγαμε, στην βρεφική, ύστερα στην νηπιακή, μετά στην παιδική και τη στιγμή που ο γλυκύτατος Ιησούς ενανθρωπίστηκε, μόλις έβγαινε από την εφηβική του πνευματική ηλικία. Κι όπως ένας καλός πατέρας σε αυτά τα ηλικιακά στάδια του παιδιού γίνεται αυστηρός προκειμένου να το διδάξει και να το καθοδηγήσει για να ολοκληρωθεί στην ενηλικίωσή του ως χρήσιμο μέλος του κοινωνικού συνόλου, έτσι κι ο Θεός λειτούργησε με την δέουσα αυστηρότητα και προσοχή για να μας οδηγήσει στην πνευματική τελειότητα η οποία θα ξεκινούσε με την έλευση του Ιησού.

Πάρα την αυστηρότητα που επέδειξε ο Θεός σε αυτό το αρχικό διάστημα, δεν έπαψε ποτέ να τηρεί το αυτόβουλο και το αυτεξούσιο του ανθρώπου. Ακόμη κι οι τιμωρίες Του, είχαν παιδαγωγικό χαρακτήρα. Όχι εξοντωτικό. 

Τέλος, ο Ιησούς προσθέτει το "ημών" στην προσφώνηση. Με αυτόν τον τρόπο, μας δείχνει ότι ο Θεός δεν κάνει διακρίσεις. Είναι ο Πατήρ όλων των ανθρώπων, όλων των λαών, όλων των εθνών, ανδρών και γυναικών. Για τον Θεό, όλοι είμαστε παιδιά του. Δεν υπάρχουν "απόπαιδα" ούτε "ευνοημένα". Υπάρχουν απλά παιδιά. Πονάει για όλους μας, νοιάζεται για όλους μας και μας θέλει όλους κοντά Του.

Ο εν τοις Ουρανοίς: Εδώ έχουμε έναν τοπικό προσδιορισμό, του πού βρίσκεται ο Θεός. Ο Ιησούς μας πληροφορεί ότι ο Θεός βρίσκεται στους Ουρανούς. Προσοχή! Όχι στον ουρανό. ΣΤΟΥΣ Ουρανούς! Δηλαδή, δεν υπάρχει μόνο ένας ουρανός, αλλά πολλοί;

Σε αυτόν τον προσδιορισμό, υπάρχει η υπερβατική έννοια της Ουράνιου Βασιλείας, η οποία αποτελείται από πολλά επίπεδα. Όχι μόνο ένα.

Σύμφωνα με τον Άγιο Ειρηναίο της Λυών (130 - 202), οι Ουρανοί παίρνουν συμβολικό κατά τρόπον τινά χαρακτήρα, και μας λέει ότι ο πρώτος ουρανός ο οποίος περιβάλλει τους υπόλοιπους, είναι αυτός της Σοφίας. Ο δεύτερος, της συνδέσεως, ο τρίτος της συμβουλή, ο τέταρτος, της ισχύος, ο πέμπτος, της γνώσεως, ο έκτος, της ευσεβείας και ο έβδομος αποτελεί το στερέωμά μας και είναι γεμάτος από τον φόβο εκείνου του Πνεύματος που δίνει φως στους ουρανούς.

Στον αντίποδα, ο Άγιος Απόστολος Παύλος, ομολογεί ότι "ηρπάγη έως τρίτου ουρανού", γεγονός που μας επιτρέπει με ασφάλεια να καταλάβουμε ότι οι Ουρανοί είναι μια πολυεπίπεδη πραγματικότητα. Σύμφωνα με την Ορθόδοξο Θεολογία, στους επτά ουρανούς ζουν Άγγελοι, Αρχάγγελοι κλπ, κατά την τάξη και την ισχύ αυτών και ότι στον 7ο Ουρανό κατοικεί ο ίδιος ο Θεός, και μαζί Του τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ που Τον υπηρετούν. Συνεπώς, ο Ιησούς μας δίνει μια υπερβατική πραγματικότητας κι όχι έναν συμβολισμό, όπως κάνει ο Άγιος Ειρηναίος της Λυών.

Αγιασθήτω το όνομά Σου: Σε αυτό το σημείο, μας δίνει μια σημαντική πληροφορία ο γλυκύτατος Ιησούς, που συνήθως περνάει απαρατήρητη. Μας ενημερώνει ότι ο Θεός, έχει... όνομα! Δεν είναι ανώνυμος. Αυτό που δεν μας αποκαλύπτεται όμως, είναι το ποιο είναι το όνομά Του. Η λέξη "Θεός", αποτελεί προσδιορισμό της ιδιότητας κι όχι όνομα. Πρόκειται για ένα ουσιαστικό, το οποίο προέρχεται από το ρήμα "Θεώ" της αρχαίας ελληνικής, που αποδίδεται ως "επιβλέπω / επιθεωρώ". Άρα, ο Θεός, είναι εκείνος ο οποίος επιβλέπει και επιθεωρεί τα πάντα. Ως προς το όνομά Του όμως, πολλοί είναι εκείνοι οι Άγιοι που ομολογούν πως αν ακουστεί (το όνομά Του), είναι τόσο φοβερό, που θα φέρει κοσμογονικές αναταραχές στο σύμπαν και δια τούτο παραμένει απόρρητο.

Μας λέει ο Ιησούς, το όνομα του Θεού, να είναι αγιασμένο. Ευθύς γεννάται το ερώτημα: "Αφού ο Θεός είναι ο μόνος Άγιος, αυτό δε σημαίνει ότι και το όνομά Του είναι αγιασμένο αυτόματα;" Σαφέστατα! Εδώ όμως, η μετοχή "αγιασμένο" λαμβάνει τη θέση της έτερης μετοχής "δοξασμένο". Δηλαδή, μας λέει ότι το όνομα του Θεού, να είναι δοξασμένο μέσα από την άμεμπτο αγιότητα του Θεού, η οποία - ως φιλόστοργη πατρική έννοια - περιβάλλει τα πάντα.

Ελθέτω η Βασιλεία Σου: Η φράση αυτή έχει μια διπλή έννοια. Η πρώτη έννοια είναι αμιγώς ευκτική. Δηλαδή ευχόμαστε / παρακαλούμε να έρθει η Βασιλεία του Θεού στη Γη, ώστε να υπάρξει δικαιοσύνη, ειρήνη και αγιότητα παντού. Η δεύτερη όμως έννοια, είναι πιο μακροπρόθεσμη.

Ο Ιησούς, ως Υιός και Λόγος του Θεού, εξέφραζε (εκφράζει και θα εκφράζει) το θέλημα του Πατρός. Γνωρίζει τα σχέδια του Θεού, ως ένα σημείο, και μέσα από την Κυριακή προσευχή μας αποκαλύπτει και το σχέδιο της Δευτέρας Παρουσίας, τόσο εντέχνως κεκαλυμμένα, που είναι δύσκολο να εντοπιστεί από όσους δεν γνωρίζουν τι έχει πει ο Χριστός στις διδασκαλίες Του.

Ουσιαστικά, με τη φράση "ελθέτω η Βασιλεία Σου" ζητάμε από τον Θεό όχι μόνο να έλθει στην παρούσα χρονική στιγμή για να φέρει ειρήνη, δικαιοσύνη κι αγιότητα, αλλά να έρθει στην Δευτέρα του Χριστού Παρουσία, όπου θα κριθούν ζώντες και νεκροί, ώστε να έλθει η "συντέλεια" του κόσμου. Κι όταν λέμε" συντέλεια", δεν εννοούμε την καταστροφή του κόσμου όπως κάποιοι εντελώς ασυλλόγιστα διατείνονται, αλλά εννοούμε την εκ βάθρων τελειοποίηση του κόσμου, η οποία θα ομοιάζει με την προ της πτώσεως κατάστασης του κόσμου.

Γενηθήτω το θέλημά Σου: Ακούγοντας αυτήν τη φράση, μας έρχεται στο μυαλό κατά κάποιον τρόπο, το ψαλμικό "εὐλογητὸς εἶ, Κύριε· δίδαξόν με τὰ δικαιώματά σου" (Ψαλμός 118). Κι αυτό, διότι τα δικαιώματα του Θεού, είναι το θέλημά Του. Και το θέλημά Του, είναι η αγιοποίηση του ανθρώπου. Όχι κάποιων ανθρώπων, αλλά του συνόλου της ανθρωπότητας. Θέλημά Του είναι η απαλλαγή του ανθρώπου από την αμαρτία και η συμμετοχή του στην αιώνια Ζωή. Θέλημά Του όμως είναι και οι αρετές οι οποίες θα πρέπει να διακρίνουν τον άνθρωπο (ευγνωμοσύνη, ταπείνωση, αγάπη, διάκριση, φιλανθρωπία, ανεξικακία κλπ). Με λίγα λόγια, Του ζητάμε να εφαρμόσει το θέλημά Του σ' εμάς. Του ανοίγουμε την πόρτα της ίδιας της ύπαρξής μας και τον προσκαλούμε να βασιλεύσει όχι μόνο στη Γη, αλλά και μέσα μας. Κι αυτή ακριβώς είναι η πεμπτουσία της Ορθοδόξου πίστεως: η καταβαράθρωση του εγωισμού μας, του δικού μας θελήματος, ώστε απρόσκοπτα να εφαρμοστεί και να κυριαρχήσει το Θείο θέλημα.

Ως εν ουρανώ και επί της γης: Πλέον αναφέρεται ένας ουρανός. Όχι πολλοί όπως συνέβη παραπάνω. Όχι! Οι Ουρανοί, δεν αυξομειώνονται. Εδώ ο Ιησούς μας, μάς εισάγει σε ένα ακόμη Μυστήριο της Ουράνιου Βασιλείας. Το πρώτο Μυστήριο, είναι η Τριαδικότητα του Θεού: Πατήρ, Υιός, Πνεύμα Αγιον. Τρεις υποστάσεις - μία Φύση. Αυτό το είδαμε στην Βάπτιση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, όπου και οι τρεις υποστάσεις του Θεού ήταν παρούσες. Τώρα μας εισάγει σε ένα άλλο Μυστήριο, εξίσου ακατάληπτο: 7 Ουρανοί: μία ουσία, επτά επίπεδα. Ας βάλουμε το μυαλό μας να φανταστεί μια μεγάλη κυκλική πόλη, η οποία είναι δημιουργημένη και αποτελούμενη από επτά ομόκεντρους κύκλους, οι οποίοι διαχωρίζονται από τείχη τα οποία είναι μεν ορατά αλλά προσβάσιμα. Αυτά τα "τείχη" της Ουρανίου Βασιλείας ωστόσο, έχουν μια ιδιαιτερότητα: ο Θεός, δύναται να είναι παρών και στους 7 ομόκεντρους κύκλους. Αντίθετα όμως, όσοι κατοικούν σ' αυτούς, έχουν περιορισμένη πρόσβαση. Όσοι βρίσκονται στον πρώτο κύκλο, δεν μπορούν να περάσουν στο δεύτερο χωρίς σχετική "άδεια". Αυτοί που κατοικούν στον δεύτερο, μπορούν ελεύθερα να κινούνται μεταξύ πρώτου και δεύτερου, αλλά δεν μπορούν χωρίς "άδεια" να περάσουν στον τρίτο και ου το καθ' εξής, ώσπου φτάνουμε στον έβδομο κύκλο όπου αυτοί που κατοικούν εκεί, μπορούν να κινούνται ελεύθερα και στους επτά. Με μόνη εξαίρεση τον Θεό, ο οποίος ΔΕΝ κινείται και στους επτά, αλλά ενώ κατοικεί στον έβδομο, βρίσκεται ταυτόχρονα σε όλους. Κι αυτό είναι το Μέγα Μυστήριο της Θείας Πληρότητας. Δηλαδή της ιδιότητας του Θεού να βρίσκεται παντού. Να περιβάλλει τα πάντα και να βρίσκεται μέσα στα πάντα (πανταχού παρών και τα πάντα πληρών).

Η φράση αυτή επίσης, έρχεται να σφραγίσει τα όσα αναφέρθηκαν στις προηγούμενες φράσεις. Δηλαδή, την πρόσκληση που κάνουμε στον Θεό, ώστε το θέλημά Του να γίνει πραγματικότητα παντού κι η Γη να μετέχει της Ουράνιου Βασιλείας, μέσω της καταλυτικής παρουσίας Του.

Τον άρτον ημών τον επιούσιον, δος ημίν σήμερον: Αφού η προσευχή αναφέρθηκε στα πνευματικά αγαθά, έρχεται τώρα και στα υλικά. Η διδαχή που παίρνουμε από αυτό, είναι ότι θα πρέπει πρώτα να ζητάμε την πνευματική ευλογία του Θεού γιατί αυτή είναι σημαντικότερη όλων κι αφορά το σύνολο της πνευματικής και υλικής υπόστασης του ανθρώπου, κι ύστερα να ζητάμε την υλική, η οποία είναι απαραίτητη μόνο για την επιβίωση του σώματος κι αφορά αποκλειστικά την παρούσα ζωή. Με τα πνευματικά αγαθά και την παρουσία του Θεού, πρέπει να ζούμε τόσο στην παρούσα ζωή, όσο και στην μέλλουσα. Τα υλικά αγαθά, είναι άχρηστα στη μέλλουσα. Ούτε τροφή θα χρειαζόμαστε, ούτε νερό, ούτε σπίτια, ούτε περιουσίες. Όλα αυτά, ανήκουν εδώ. Όχι εκεί. Κι αν από εδώ μάθουμε να ζούμε με την Χάρη του Θεού, τότε το πέρασμα στην άλλη ζωή θα είναι ομαλό και οικείο. 

Επειδή συνήθως ο νους μας έχει περιορισμένη αντίληψη όταν πρόκειται για το μεγαλείο του Θεού, εδώ θα πρέπει να αποσαφηνίσουμε την έννοια της φράσης "τον άρτον ημών τον επιούσιον". Μπορεί μεν ο Ιησούς να αναφέρεται στο ψωμί, αλλά μέσω αυτού εννοεί όλα εκείνα που είναι απαραίτητα για την επιβίωσή μας. Την τροφή του σώματος γενικά. Ο άρτος στην προκειμένη περίπτωση, χρησιμοποιείται για να καταδείξει ότι το ανθρώπινο σώμα δε χρειάζεται πολλά για να επιβιώσει. Το ότι εμείς χρησιμοποιούμε πλήθος τροφών προς τέρψιν του γευστικού ηδονικού, αποτελεί περιττή πολυτέλεια κι όχι αναγκαιότητα. 

Τέλος, υπάρχει κι η λέξη "σήμερον" η οποία έχει επίσης διπλή έννοια. Η πρώτη έννοια έχει να κάνει με το σήμερα ως χρονικό προσδιορισμό. Αυτό σημαίνει ότι η προσευχή αυτή προορίζεται για να λέγεται κάθε μέρα, ως ανανέωση της κλήσης προς τον Δημιουργό μας. Η δεύτερη έννοια, έχει να κάνει με την παρούσα ζωή. 

Και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοίς οφειλέταις ημών: Τώρα, ο Ιησούς μας δίνει ταυτόχρονα μια εντολή και μία προειδοποίηση, κεκαλυμμένα, υπό μορφήν παράκλησης. Μας εισάγει στη συγχώρηση, αλλά με έναν όρο: για να λάβουμε συγχώρεση από τον Θεό, θα πρέπει κι εμείς να συγχωρέσουμε όσους με οποιονδήποτε τρόπο μας αδίκησαν. Πόσο σημαντική είναι αυτή η συγχώρεση; Επιτρέψτε μου να σας μεταφέρω μια ιστορία που άκουσα από τον Μακαριστό Μητροπολίτη Ωρωπού και Φυλής κκ. Κυπριανό σε κάποιο από τα κηρύγματά του.

Πριν από αρκετά χρόνια, σε μία περιοχή της Ελλάδας, ένας άνθρωπος ήταν ετοιμοθάνατος. Αυτός ο άνθρωπος, δεν εκκλησιαζόταν κι ούτε έκανε προσευχές κλπ. Πνευματική ζωή, μηδέν. Ωστόσο, σε αυτές τις τελευταίες του ώρες, οι οικείοι του ζήτησαν από τον ιερέα να πάει να τον εξομολογήσει και να τον μεταλάβει, μήπως έστω και την τελευταία στιγμή σωθεί αυτός ο άνθρωπος. Πράγματι, ο ιερέας πήγε στο σπίτι του ετοιμοθάνατου. Δεν πέρασε πολλή ώρα κι είδαν τον ιερέα να βγαίνει από το δωμάτιο δακρυσμένος. Τους κοίταξε και τους είπε: "Αυτόν τον άνθρωπο με φέρατε να εξομολογήσω; Αυτός πρέπει να εξομολογήσει εμένα κι όχι εγώ αυτόν". Όπως καταλάβατε, οι οικείοι αυτού του ανθρώπου υπέστησαν ισχυρό σοκ και προσπαθούσαν να καταλάβουν τι είχε συμβεί. Ο ιερέας όμως δεν μίλησε για αρκετό καιρό. Όταν εκοιμήθη αυτός ο άνθρωπος, το πρόσωπό του ήταν χαμογελαστό και μια ευωδία είχε απλωθεί. Η περιέργεια του κόσμου, μεγάλωσε. Αφού πέρασε ένα διάστημα, ο ιερέας αποκάλυψε τι του είχε πει μεταξύ άλλων αυτός ο άνθρωπος: "Πάτερ μου, πριν από χρόνια, μπαίνοντας σπίτι, έπιασα τη σύζυγό μου να με απατά με κάποιον άλλον άντρα. Στεναχωρήθηκα και πληγώθηκα πολύ. Βγήκα έξω κι άρχισα να περιπλανιέμαι στους δρόμους μετά από αρκετή περιπλάνηση, πήρα την απόφαση, επέστρεψα σπίτι και τη συγχώρεσα για το παραστράτημά της ". Αυτή η συγχώρηση ήταν που αγίασε αυτόν τον άνθρωπο. Κι ο Θεός, βλέποντας την συγχωρετικότητά του, τον αντάμειψε χαρίζοντάς του την Ουράνιο Βασιλεία. Τόσο σημαντική είναι η συγχώρηση, την οποία πρώτος μας δίδαξε ο ίδιος ο Υιός του Θεού όταν σταυρωνόταν, λέγοντας "άφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι τι ποιούσι" ( = συγχώρεσέ τους, διότι δεν ξέρουν τι κάνουν).

Ιδού λοιπόν η μεγάλη παρακαταθήκη - συμβουλή που μας άφησε το πέρασμα του γλυκυτάτου Ιησού από τη Γη. Η συγχώρεση. Διότι η συγχώρεση, δεν είναι μια απλή πράξη. Η συγχώρεση είναι η απτή απόδειξη της αγάπης. Κι η αγάπη που εκφράζεται μέσω της συγχώρεσης είναι είτε προς τον Θεό, είτε προς τον συνάνθρωπο, είτε και προς τις δύο κατευθύνσεις. Λέγει ο Απόστολος των Εθνών Παύλος στο 13ο κεφάλαιο της Προς Κορινθίους επιστολής του:

"Και εάν έχω προφητείαν και ειδώ τα μυστήρια πάντα και πάσαν την γνώσιν,

και εάν έχω πάσαν την πίστιν, ώστε όρη μεθιστάνειν, αγάπην δε μη έχω, ουδέν ειμί. Και εάν ψωμίσω πάντα τα υπάρχοντά μου,

και εάν παραδώ το σώμα μου ίνα καυθήσομαι, αγάπην δε μη έχω, ουδέν ωφελούμαι. Η αγάπη μακροθυμεί, χρηστεύεται, η αγάπη ου ζηλοί, η αγάπη ου περπερεύεται, ου φυσιούται, ουκ ασχημονεί, ου ζητεί τα εαυτής, ου παροξύνεται, ου λογίζεται το κακόν, ου χαίρει επί τη αδικία, συγχαίρει δε τη αληθείας. πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ελπίζει, πάντα υπομένει. η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει. είτε δε προφητείαι, καταργηθήσονται. είτε γλώσσαι παύσονται. είτε γνώσις καταργηθήσεται."

Απόδοση στη νέα ελληνική:

"Kι αν είχα το χάρισμα της προφητείας και κατανοούσα όλα τα μυστήρια και κατείχα όλη τη γνώση, κι αν είχα όλη την πίστη, έτσι που να μετατοπίζω βουνά, χωρίς όμως να έχω αγάπη, θα ήμουν ένα τίποτε. Kι αν ακόμα διένειμα όλα τα υπάρχοντά μου για να θρέψω τους πεινασμένος, κι αν παρέδιδα το σώμα μου να καεί στη φωτιά, χωρίς όμως να έχω αγάπη, δε θα με είχε ωφελήσει σε τίποτε. H αγάπη μακροθυμεί, επιζητάει το καλό. H αγάπη δε φθονεί. H αγάπη δεν καυχησιολογεί, δεν αλαζονεύεται, δε φέρεται άπρεπα, δεν κυνηγάει το δικό της συμφέρον,

δεν κυριεύεται από θυμό, δεν κρατά λογαριασμό για το κακό που της κάνουν, δε χαίρεται για την αδικία, αλλά μετέχει στη χαρά για την επικράτηση της αλήθειας. Όλα τα καλύπτει, όλα τα πιστεύει, όλα τα ελπίζει, όλα τα υπομένει. H αγάπη ποτέ δεν ξεπέφτει. Eνώ τα άλλα, είτε προφητείες είναι αυτές, θα καταργηθούν, είτε γλώσσες είναι, θα πάψουν,

είτε γνώση, θα καταργηθεί."

(πηγή: spineworks.gr)

Και ποια μεγαλύτερη έκφραση της αγάπης από την συγχώρεση; Ο ίδιος ο Ιησούς συγχώρεσε τους σταυρωτές Του ένεκεν της αγάπης Του για τον άνθρωπο. Μήπως όμως κι εμείς δεν τον" σταυρώνουμε" καθημερινά; Κι όμως, όταν Του ζητήσουμε συγγνώμη, πάλι σπεύδει να μας συγχωρήσει. Θέλει όμως από εμάς, να δείξουμε προς τον συνάνθρωπο την ίδια μακροθυμία που δείχνει κι Εκείνος απέναντί μας; Πώς να μας συγχωρέσει όταν εμείς κρατάμε κακία απέναντι στον συνάνθρωπο; Πώς να μας συγχωρέσει όταν εμείς δεν συγχωρούμε; Απόλυτα λογική αυτή η "ανταλλαγή". Λογική, δόκιμη και θεμιτή.

Και μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν, αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού: Σε αυτό το σχεδόν τελικό μέρος της προσευχής, μας εισάγει σε μία ακόμη ιδιότητα του Θεού, ως στοργικού Πατέρα. Αυτήν του προστάτη. Αυτός άλλωστε είναι και ο ρόλος του πατέρα. Να προστατεύει τα παιδιά του και την οικογένειά του από κάθε λογής κινδύνους. Κι εδώ επικαλούμαστε ιδιαιτέρως την προστασία Του από τον "πονηρό", δηλαδή τον διάβολο. Ο Ιησούς μας, χρησιμοποιεί δύο λέξεις που χρειάζονται προσοχή, γιατί εγκλείουν αλήθειες που σπάνια προσέχουμε. 

Πρώτη λέξη, ο "πειρασμός". Για ποιον λόγο ο Χριστός χρησιμοποιεί αυτήν τη λέξη; Δεν το κάνει τυχαία. Μας τονίζει ότι ο διάβολος μας παρακινεί να κάνουμε κάτι κακό. Δεν μας το επιβάλλει. Είναι στην διακριτική μας ευχέρεια το αν θα υποκύψουμε ή όχι. Είναι σα να έχουμε μπροστά μας ένα γλυκό ενώ ξέρουμε πως αν το φάμε θα πάθει κάποια βλάβη η υγεία μας. Και τότε πρέπει να πάρουμε μια απόφαση: θ' αντισταθούμε στον πειρασμό να το φάμε ή θα υποκύψουμε με τις όποιες συνέπειες μπορεί να έχει αυτό για εμάς; Έτσι είναι κι ο διάβολος. Θα μας δώσει τον όποιο πειρασμό, θα μας τον "πακετάρει" μ' ένα πολύ όμορφο περιτύλιγμα, θα μας βάλει κι όμορφες σκέψεις που ενεργοποιούν το ηδονικό μέρος του εγκεφάλου μας και μετά... περιμένει να δει τι θα κάνουμε. Εάν πέσουμε στην παγίδα, θα πανηγυρίσει. Εάν όχι, σιγά μην κάτσει με σταυρωμένα τα χέρια. Θα κάνει πιο δυνατό τον πειρασμό ή θ' αλλάξει πειρασμό ώσπου να βρει αυτό που θα μας κάνει να πέσουμε. Από εμάς λοιπόν εξαρτάται. Εάν επικαλεστούμε με πίστη τον Θεό να μας απαλλάξει, ή όχι. Και μη νομίζει κανείς ότι μόνος του μπορεί να γλυτώσει από τους πειρασμούς, γιατί τότε ήδη έχει πέσει σε εγωισμό.

Κι εδώ εξηγείται το "πονηρού". Ο διάβολος είναι πανούργος. Εάν δεν μπορέσει με τον έναν τρόπο να μας ρίξει, θα δοκιμάσει κάτι άλλο. Αλλά επειδή είναι πανούργος, κάνει κι άλλα κόλπα. Μπορεί να μας σπρώξει στο να κάνουμε περισσότερες ασκήσεις πνευματικές προκειμένου να μας ρίξει σε υπερηφάνεια ή εγωισμό. Ο Μέγας Αντώνιος, είχε δει τις παγίδες του διαβόλου και είπε: "τις άρα δύναται σωθήναι;" ( = ποιος άρα γε μπορεί να σωθεί; ). Είναι τόση μεγάλη η ποικιλία των πειρασμών και τόσοι πολλοί οι τρόποι για να πέσει ο άνθρωπος σε παγίδες που του βάζει ο διάβολος. Επίσης, έχει κι άλλα κόλπα στη φαρέτρα του. Για παράδειγμα, αρχίζει τα κοπλιμέντα, όταν τα βρίσκει δύσκολα, λέγοντας "τι δυνατός που είσαι", ή "πώς με νίκησες έτσι...", ή "έχεις παρρησία εσύ στον Θεό και σ' ακούει" κι άλλα τέτοια για να μας βάλει εγωισμό κι υπερηφάνεια. Άλλες φορές πάλι, μας αφήνει ήσυχους για ένα διάστημα, ώσπου να χαλαρώσουμε τις άμυνές μας και μετά να επιτεθεί με μεγαλύτερη σφοδρότητα. Δεν έχουν τέλος οι πανουργίες του. Κι ο μόνος που μπορεί να μας λυτρώσει, είναι ο Θεός.

Ότι Σου έστιν η Βασιλεία και η Δύναμις και η Δόξα εις τους αιώνας. Αμήν. : Αυτά λέει το πρωτότυπο κείμενο. Στην μετέπειτα λειτουργική του διαμόρφωση, λέει: "Ότι Σου έστιν η Βασιλεία και η Δύναμις και η Δόξα, του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, εις τους αιώνας. Αμήν." Αυτό έγινε προκειμένου να τονιστεί η ενότητα των τριών υποστάσεων της Υπεραγίας Τριάδος. Επί της φράσεως τώρα.

Η φράση αυτή, αποτελεί μία άμεση αναγνώριση όχι μόνο της Δυνάμεως, της Δόξης και της Βασιλείας του Θεού, αλλά και την αποδοχή ότι αυτές είναι αιώνιες κι ατελεύτητες. Δηλαδή δεν έχουν τέλος. Παράλληλα όμως, τονίζεται ότι αφού ο Θεός μας παρέχει όλα τα παραπάνω, η δική μας ευγνωμοσύνη θα είναι επίσης αιώνια κι ατελεύτητος.

Και πώς μπορεί αυτή η ευγνωμοσύνη να είναι ατελεύτητος, αφού ο άνθρωπος ζει μόνο λίγα χρόνια; 

Ο Χριστός, σφραγίζει με αυτόν τον τρόπο τη διδασκαλία Του περί αιωνίου, μετά θάνατον ζωής, αφού μόνο έτσι μπορούμε να Τον ευγνωμονούμε αιώνια. Και σ' αυτήν τη ζωή και στην επόμενη.

Βλέπουμε λοιπόν, ότι η Κυριακή προσευχή, που οι περισσότεροι τη λέμε "παπαγαλία", δεν είναι μια απλή προσευχή. Κρύβει μέσα της πολλά νοήματα και κυρίως πολλά υπερβατικά νοήματα που διαφεύγουν μίας απλής ανάγνωσης. Δια τούτο, είναι πολύ χρήσιμο να εντρυφούμε στα κείμενα. Όχι απλώς να τα διαβάζουμε. Κι ειδικά η Αγία Γραφή, δεν είναι απλό κείμενο. Είναι όλη η πεμπτουσία της Ορθοδόξου εν Χριστώ Πίστεως. Όλα τα ερωτήματά μας, βρίσκουν την απάντησή τους εκεί. Μα κυρίως, η Αγία Γραφή είναι τόσο διαχρονική όπου θα βρούμε απαντήσεις όχι μόνο για τον Θεό και τη Θεολογία. Θα βρούμε απαντήσεις ακόμη και για τα γεγονότα του σήμερα και του αύριο. Αυτά που ζούμε τώρα, 1990 περίπου χρόνια από την συγγραφή των Ευαγγελίων και 5.000 περίπου χρόνια από τη συγγραφή της Παλαιάς Διαθήκης, έχουν τις απαντήσεις τους εκεί. Γι' αυτό και τονίζουμε ότι η Αγία Γραφή, δεν είναι απλά ένα θρησκευτικό κείμενο. Είναι η αέναη και διαχρονική εφημερίδα του τυπογραφείου του Θεού, και το παντοτινό "λυσάρι" όλων των ζητημάτων. Υλικών και μεταφυσικών. Η μελέτη της Αγίας Γραφής, συμβάλλει στο να είμαστε πάντα ενημερωμένοι και πάντα σ' εγρήγορση. Αμήν. Γένοιτο.